|
1393/3/21 چهارشنبه
حیات وحش ( مهره داران )ایران
کشور ایران به خاطر تنوع جغرافیایی و اقلیمی خود دارای تنوع گونه ای بسیارارزشمندی است و براساس آخرین بررسی و گزارشات کارشناسان محیط زیست حدود 1131 گونه جانوری اعم از پستاندار ، پرنده خزنده و دوزیستان در اکوسیستم های خشکی و آبهای داخلی ایران زیست می کنند .
·
رده پستانداران با 194 گونه شناسایی شده طیف وسیعی از جانوران را از نظر جثه در بر می گیرد بطوریکه پستاندار بسیار کوچکی که حشره خوار کوتوله نامیده می شود و فقط در حدود 2 گرم وزن دارد و نهنگهای بزرگی را که با طول بیش از سی متر و 130 تن وزن دارد در آبهای دریای جنوب را می توان در این رده مشاهده نمود . از میان گونه های شناخته شده گونه های زیادی وجود دارند که فقط در ایران زیست میکند و در سایر نقاط دنیا یا وجود ندارد و یا با مهاجرت و دستکاریهای بشر و روشهای دیگر انتقال یافته اند ازجمله این گونه می توان به یوزپلنگ ، گوزن زرد و گورخر ایرانی اشاره کرد . از میان پستانداران کشورمان ، راسته جوندگان با 69 گونه ( بیش از یک سوم کل پستانداران ایران ) بعلت اهمیت در انتشار بیماریها ، خسارات وارده بر محصولات زراعی ، سهولت جمع آوری و نگهداری ، بیشتر مورد توجه و مطالعه قرار گرفته اند البته عمده این مطالعات بر پایه ریخت شناسی صورت پذیرفته اما ضرورت مطالعات نوین نظیر مطالعات کروموزومی ، بیوشیمیایی ، مولکولی و رفتارشناسی نیز به شدت احساس می گردد .
غنای گونه ای پستانداران ایران نباید موجب غرور شود چرا که از گونه هایی همچون شیر ایرانی و ببر مازندران امروز جز نامی باقی نمانده است و اگر برنامه مدون و جامعی برای حفظ و صیانت از گونه های ارزشمند دیگری از پستانداران همچون گور ایرانی ، یوزپلنگ ایرانی ، خرس سیاه ، گوزن زرد وجود نداشته باشد در آینده نه چندان دوری نیز شاهد نابودی این گونه های نادر کشورمان خواهیم بود .
·
در میان مهره داران ، پرندگان به سبب برخورداری از قدرت پرواز ، صاحب وسیع ترین محیط بلامعارض در گیتی یعنی هوا هستند . در ایران تاکنون 521 گونه پرنده شناسایی و گزارش شده است که این تعداد معادل کل گونه های پرنده موجود در قاره اروپا میباشد.بیشترین گونه ها را پرندگان متکی به تالاب ها تشکیل میدهند اما آلودگی و تخریب تالاب های ایران در سالهای اخیر خود عاملی در جهت کاهش تعداد بسیاری از گونه های پرندگان ایران گشته است و هم اکنون پرندگانی نظیر درنای سیبری ، بالابان ، اردک سرسفید ، میش مرع ، عقاب طلایی ، اردک مرمری و تعدادی دیگر از گونه ها در کشور در معرض تهدید و انقراض می باشد .
·
رده ماهیان :
ماهیان آبهای داخلی ایران شامل 180 گونه که در 27 خانواده جای گرفته اند . در گروه ماهیان آبهای داخلی خانواده کپور ماهیان فون غالب ماهیان را تشکیل میدهد که به تنهایی دارای31 جنس و 74 گونه میباشد و ماهی کورغار ، قزل آلای خال قرمز ، ماهی آفینیوس از جمله گونه های منحصر به ایران بشمار می روند و دارای ارزش زیستی بالایی هستند ، متاسفانه به دلیل عدم توجه لازم به حفظ و مدیریت آبزیان آبهای داخلی طی دو دهه اخیر مطالعات جامعی برای شناخت ماهیان در اکوسیستم های آبی مختلف صورت نگرفته و از فراوانی و پراکنش بسیاری از گونه ها اطلاعات و آمار دقیقی در دسترس نیست و یا جمعیت برخی گونه ها نظیر ماهی کورغار در معرض تهدید می باشد .
·
از رده خزندگان در پنج راسته لاک پشت ها ، کروکودیل سانان ، سوسمارها ، کرم سوسمارها و مارها تاکنون 225 گونه مورد شناسایی قرار گرفته است اما اطلاعات مفید و قابل دسترس در مورد این جانوران بسیار اندک است . کمبود مطالعات جامع و عمیق در مورد بیولوژی و حفاظت این جانوران از یک طرف و جمعیت رو به زوال با توجه به تخریب زیستگاههای آنها در سالهای اخیر موجب نگرانی نسبتاً زیادی در مورد تعدادی از گونه های ارزشمند خزنده کشورمان گشته است ، متاسفانه شکار و صید بی رویه صدها و هزاران مار سمی ، بسیاری از گونه های مار سمی از جمله افعی شاخدار و افعی دماوندی را در معرض خطر انقراض قرار داده است . خشکسالی های چند ساله در استان سیستان و بلوچستان که زیستگاه تنها گونه تمساح تالابی ایران می باشد ، نگرانی را در مودر کاهش جمعیت این گونه بوجود آورده است .(فهرست خزندگان ایران)
رده دوزیستان :
از رده دوزیستان نیز ( وزغ ها ، قورباغه ها و سمندرها ) در کشورمان 20 گونه تاکنون گزارش شده که در بین آنها سمندرها از درجه اهمیت بیشتری برخوردار هستند و اطلاعات بسیار کم و جزئی از بیولوژی و اکولوژی آنها در دست می باشد و گونه هایی نظیر سمندر لرستان ، سمندر کردستان ، سمندرغارزی ایرانی و سمندر آذربایجان در وضعیت بحرانی یا در معرض خطر انقراض قرار دارند.(فهرست دوزیستان ایران)
|
|