• مطالعه و ارزیابی وضعیت کمی و کیفی اجزای تنوع زیستی کشور در سطح گونه های جانوری با تاکید بر مناطق تحت مدیریت سازمان

• پژوهش و مطالعه در خصوص شناسایی و رده بندی (تاکسونومی) گونه های جانوران وحش (مهره داران کشور) و بررسی ساختار جمعیت گونه‌های حیات وحش کشور. اعمال نظارت تخصصی بر واحدهای خارج از مرکز و ارائه خدمات مشاوره و راهنمایی و ارشاد آنان در زمینه های تنوع زیستی در سطح گونه های جانوری

• مطالعه و بررسی زیست شناختی و بوم شناختی، عادات، رفتار، تغذیه و تولیدمثل گونه‌های حیات وحش کشور و تدوین شاخص‌های تنوع زیستی کشور در سطح گونه

• بررسی عوامل تهدید و تجدید بقای گونه‌های حیات وحش کشور و ارائه راهکارهای رفع بحران و شناسایی و ارائه راهکارهای مناسب درخصوص حفاظت سایت‌های حیات وحش در اکوسیستم‌های حساس شکننده

• مطالعه جهت تعیین ضوابط اجرای احیای گونه‌های حیات‌وحش در مناطق تحت مدیریت و نقاط دارای پتانسیل حفاظت (غنای گونه‌ای و گونه‌های منحصر بفرد)

• افزایش توانمندسازی و به روز نمودن اطلاعات کارشناسان از طریق مطالعات مشترک با دانشگاه‌ها

• بررسی ضوابط ورود و خروج گونه‌های نمونه‌های حیات‌وحش به / از کشور و کنترل گونه‌های جانوری وحشی وارداتی و مهاجم

• انجام پژوهش‌ها و مطالعات مشترک با کنوانسیون‌های زیست‌محیطی و سازمان‌های بین‌المللی در زمینه حفاظت و احیای گونه‌های حیات‌وحش

• تحقیق به منظور تهیه و تدوین اصول و ضوابط حفاظت و بهره‌برداری پایدار از منابع حیات‌وحش کشور به منظور مدیریت بهینه این منابع (شامل پستانداران، پرندگان، خزندگان، دوزیستان و ماهیان آب‌های داخلی به استثنای گونه‌های دریایی)

• انجام بررسی‌های لازم و جامع در زمینه‌های شناسایی، تعیین جمعیت، نرخ زادآوری، بررسی عادات و رفتار، شرایط زیستی و سایر پارامترهای زیست‌شناختی گونه‌های مختلف حیات‌وحش (شامل پستانداران، پرندگان، خزندگان، دوزیستان و ماهیان آب‌های داخلی به استثنای گونه‌های دریایی) به منظور مشخص نمودن وضعیت جمعیت گونه‌های جانوری کشور و نیز اعلام گونه‌های قابل بهره‌برداری، نادر، در خطر انقراض و گونه‌های آسیب‌رسان

• تهیه، تدوین و روزآمد کردن دستورالعمل‌های مورد نیاز در راستای مدیریت بهینه منابع حیات‌وحش و بویژه امر حفاظتی گونه‌ها و مناطق چهارگانه و نظارت فنی لازم بر حسن اجرای آنان از قبیل: سرشماری، قرق‌های اختصاصی، باغ‌وحش‌ها، تکثیر در اسارت، گونه‌های آسیب‌رسان و ...

• تجزیه و تحلیل کمی و کیفی جمعیت حیات‌وحش و بویژه گونه‌های قابل شکار در مناطق تحت مدیریت با سرشماری مستمر توسط استان‌ها و ارائه گزارشات مشخص سالانه با استفاده از آمارهای دریافتی از استان‌ها

• انجام مطالعات و بررسی‌های لازم به منظور شناسایی عوامل تهدید و کاهش جمعیت منابع حیات وحش به تفکیک گونه‌ها و منابع چهارگانه (تحت مدیریت)

• تهیه برنامه مدیریتی برای گونه‌های شاخص جانوری و آندمیک کشور و انجام مطالعات و بررسی‌های لازم جهت دستیابی به راهکارهای مناسب اجرائی به منظور رفع عوامل تهدید حیات وحش

• تهیه و تدوین طرح‌ها و پروژه‌های مرتبط با حیات‌وحش و پیگیری برای تصویب و تامین اعتبارات لازم جهت اجرای آن‌ها به منظور توانمندسازی مدیریت حیات‌وحش

• انجام مطالعات و بررسی‌های لازم به منظور اعلام ممنوعیت و محدودیت‌های مکانی، زمانی و گونه‌ای منابع حیات‌وحش کشور

• انجام تحقیقات و مطالعات لازم، آموزش‌های مورد نیاز و همچنین اظهار نظر تخصصی درخصوص بیماری‌های شایع در حیات وحش کشور و پیشنهاد و اعمال نظارت بر حسن انجام اقدامات ضروری برای درمان و پیشگیری از شیوع بیماری‌ها در حیات‌وحش به منظور اجرای مدیریت بهینه بهداشت و درمان در حیات‌وحش کشور

• اعمال نظارت فنی تخصصی در امور تحقیقاتی و راهنمایی واحدهای خارج از مرکز در زمینه‌های مربوطه

• جمع‌آوری و تکمیل اطلاعات علمی و تخصصی مربوط به حیات‌وحش و آبزیان کشور با مشارکت فعال واحدهای تابعه و همکاری دانشگاه‌ها و موسسات پژوهشی به منظور تهیه اطلاعات پایه و نظرات پیوسته آن ها در سطح کشور

• بررسی و اعلام نظر تخصصی در مورد طرح‌ها و یا مواردی که در آن به طریقی اقدام به نگهداری گونه‌هایی از حیات‌وحش در اسارت می‌گردد.

• بررسی وضعیت بیولوژیکی و نظارت مستمر بر ضوابط زیستی گونه‌هایی از حیات‌وحش که در اسارت نگهداری می‌شوند.

• همکاری با مراکز تحقیقاتی و علمی و ملی و منطقه‌ای و بین‌المللی در زمینه‌های مربوطه

• اعلام نظر رسمی در مورد طرح‌ها و یا برنامه‌های مرتبط که قصد معرفی گونه‌های غیربومی در داخل کشور را  دارند و یا جابجایی گونه‌های بومی به مناطق جدید در داخل کشور

• اظهارنظر تخصصی در مورد ورود، خروج و یا صدور مجوز جانوران وحشی و یا مشتقات آن بر اساس ضوابط و مقررات کنوانسیون CITES

• اعلام نیازهای آموزشی و ارتقاء آگاهی و سطح آموزش نیروهای تخصصی و اجرایی سازمان درخصوص مدیریت حیات‌وحش و از طریق برگزاری دوره‌های آموزشی نظری و علمی، گذراندن دوره‌های خارج از کشور

• اجرای مسئولیت‌های ناشی از معاهدات منطقه‌ای و بین المللی در زمینه‌های مربوطه و مشارکت فعال در اجلاس و برنامه‌های فیمابین

• نظارت بر اجرای قانون کنوانسیون تجارت بین‌المللی گونه‌های جانوران وحشی در معرض نابودی و تهیه گزارش‌های لازم درخصوص وضعیت گونه‌های فوق

• مدیریت تامین و تجهیز امکانات تخصصی و آزمایشگاهی مورد نیاز برای انجام مطالعات مرتبط با حیات‌وحش و بیماری های مرتبط با آن

• زمینه‌سازی و فراهم کردن بستر لازم برای مشارکت بخش خصوصی در حفاظت و بهره برداری پایدار از حیات‌وحش کشور بر اساس قوانین و مقررات مربوطه

• انجام فعالیت‌های مطالعاتی و طرح‌های مشترک با دفاتر ذیربط درخصوص تعیین ارزش‌ها و کانون‌های تنوع‌زیستی و اظهارنظر تخصصی درخصوص ارتقاء مناطق جهت مدیریت بویژه در امر حیات‌وحش و آبزیان

• بررسی و اعلام نظر تخصصی درخصوص خسارات وارده بر دام و محصولات کشاورزی توسط حیات‌وحش

• بررسی و اعلام نظر درخصوص طرح‌های تخصصی و پژوهشی ارائه شده از موسسات علمی و تخصصی مرتبط با حیات‌وحش

• بررسی علل و عوامل مرگ و میر در حیات‌وحش کشور ناشی از عوامل طبیعی و انسانی و ارائه راهکارهای علمی و عملی برای کاهش آن

• بررسی اثرات پدیده‌های طبیعی همچون خشکسالی، سیل، طوفان و ... بر حیات وحش و زیستگاه‌های آن

• نظارت بر فعالیت آبزی‌دارکردن منابع آب‌های داخلی کشور و مجتمع‌های تکثیر و پرورش آبزیان

• بررسی و اعلام نظر درخصوص طرح‌های مدیریت مناطق چهارگانه (توجیهی و تفصیلی) و اعلام نظر درخصوص تغییر کابری اراضی و یا استقرار و اجرای پروژه‌های عمرانی، تولیدی و صنعتی در مناطق چهارگانه، مناطق حساس و شکننده و همچنین طرح‌ها و پروژه‌های مشمول ارزیابی زیست‌محیطی

• بررسی و اعلام نظر و داوری درخصوص کتب و مقالاتی که توسط سازمان چاپ و منتشر می‌شود.